kuczowic.eu

GÓRNY ŚLĄSK NIEOCZYWISTY

Górnośląskie Hutnictwo

Muzeum Hutnictwa w Chorzowie

O ile upamiętnienie górnictwa na Górnym Śląsku jest bogate w formach, a pamięć o historii i tradycjach górniczych są pieczołowicie dokumentowane, to górnośląskie hutnictwo przez lata nie doczekało się należnego miejsca na mapie muzealnej regionu. A przecież hutnictwo było ważnym motorem napędowym przemysłu wydobywczego Górnego śląska. Węgiel kamienny wydobywano w XIX w. przecież głównie na potrzeby hut. Na szczęście w 2022 r. udało się otworzyć nowoczesne muzeum hutnictwa, do którego dzisiaj zapraszam.

Huta Królewska czyli początek Chorzowa

Huta "Królewska" powstała z inicjatywy rządu pruskiego na przełomie XVIII i XIX w. Była hutą państwową, co dawało jej potężną przewagę nad innymi, prywatnymi zakładami. Wokół huty stopniowo powstawały kolejne osiedla robotnicze i bogate kamienice, które dały początek miastu Królewska Huta. W 1934 r. miasto połączyło się z pobliską wsią Chorzów, przyjmując też nazwę tej miejscowości. Po II wojnie światowej huta otrzymała imię Tadeusza Kościuszki. Huta prowadziła działalność do początku XXI w.

Dojazd i infrastruktura

Muzeum znajduje się na terenie zlikwidowanej Huty Kościuszko, w samym centrum Chorzowa, w pobliżu rynku. Z przelotowej ul. Katowickiej należy skręcić w ul. Metalowców, tuż obok kościoła ewangelickiego. Obecnie rejon ten znajduje się w przebudowie, ale wkrótce dojazd do muzeum zostanie "ucywilizowany". Przed muzeum znajdują się miejsca parkingowe, choć mam wrażenie, że w sezonie może być ich nieco zbyt mało. Część recepcyjna jest nowoczesna. Mamy do dyspozycji szatnię i nowoczesne toalety. Nie ma za to żadnego punktu gastronomicznego lub choćby automatu z napojami.

Prolog

Zanim udamy się do głównej hali ekspozycyjnej muzeum, kierujemy kroki do małego, przeszklonego pomieszczenia. Tu zastaniemy kompendium wiedzy o historii chorzowskiego hutnictwa (oprócz Huty Królewskiej działała w mieście Huta Batory, czyli dawna Huta Bismarcka). Interaktywny ekran z opisami przedstawia plan huty, choć trudno się w nim połapać. Przydałoby się chociaż wskazanie miejsca, w którym znajdujemy się aktualnie.

Hala elektrowni

Po przetrawieniu historii huty wchodzimy do dużej hali, w której znajduje się główna ekspozycja. Jesteśmy w budynku dawnej elektrowni zasilającej hutę w energię elektryczną. Hala została wypełniona ogromnymi maszynami i urządzeniami hutniczymi, ale są tu też bardziej kameralne ekspozycje tematyczne. Warto trzymać się oznaczonej trasy zwiedzania i posiłkować się niewielką broszurą ułatwiającą zrozumienie wystawy.

Biuro i szkoła

Nim trafimy do strefy produkcyjnej odwiedzamy małe ekspozycje prezentujące biuro projektowe i szkołę hutniczą. Zgromadzono tu trochę wyposażenia biurowego (w tym ogromne maszynki do ostrzenia ołówków), projektowego (zabytkowa deska kreślarska) i pamiątek ze szkoły zawodowej.

Wytop

Wielkiego pieca nie zobaczymy w muzeum, a jedynie jego model. Prawdziwy piec jest nieco za duży na warunki muzealne:). O procesie produkcji stali opowie nam film wyświetlany w sali kinowej, ale o tym za chwilę.

Kuźnia

Wytopioną stal trzeba wstępnie obrobić w kuźni. Na trasie zwiedzania spotkamy ogromne młoty kuźnicze, z czego największy (młot dwustojakowy) zobaczymy na pamiątkowych zdjęciach wszystkich zwiedzających. Jest bowiem nie tylko największy, ale też najlepiej wyeksponowany. Warto jednak przyjrzeć się też pozostałym trzem młotom. Pomiędzy tymi ogromnymi urządzeniami rozmieszczono też mniejsze narzędzia pracy hutników.

Walcownia

Urządzenia walcowni są jeszcze większe, niż te w kuźni. Dlatego w hali zmieścił się tylko jeden fragment zespołu walcowniczego, za to z olbrzymim kołem zamachowym.

Osobistości

Na końcu hali, oddzielone od wielkich urządzeń hutniczych, znalazło się miejsce dla tych postaci, bez których huta i hutnictwo górnośląskie nie powstałoby. Umieszczono tu interaktywne biogramy tak ważnych postaci jak Walenty Roździeński, hrabia Reden, John Baildon, ale i kilku innych, nieco mniej znanych, a zasłużonych dla górnośląskiego hutnictwa. Jeśli nie wiecie, kto zacz, warto poświęcić chwilę na przeczytanie ich krótkich życiorysów.

Życie poza hutą

Na końcu trasy zwiedzania przyglądamy się pozazawodowemu życiu pracowników huty. Zabrano tu przedmioty codziennego użytku, zdjęcia i trofea z imprez sportowych, w końcu jest tu też mała kolekcja figur i sztandarów z wizerunkiem świętego Floriana, patrona hutników.

Historie

W wielu miejscach sali wystawowej umieszczono interaktywne stanowiska, gdzie można wysłuchać "żywej historii". Przewijając ekran można wybrać jedno z wielu opowiadań hutników, którzy jeszcze niedawno pracowali w Hucie Kościuszko. Tematy opowiadań są bardzo rożne, głównie dotyczą pracy w hucie, ale niektóre traktują o codziennym życiu hutników. Warto posłuchać tych naprawdę ciekawych historii. Oczywiście wybranych, bo wysłuchanie wszystkich zajęłoby wiele godzin. W kilku miejscach można też odsłuchać narracji ze słuchawek powieszonych przy stanowiskach wystawowych.

Kino

W określonych godzinach, w urządzonej w muzeum sali kinowej odbywają się seanse filmu ukazującego historię hutnictwa. Możemy wówczas na kwadrans przerwać zwiedzanie i zasiąść w ciemnej sali zagłębiając się w odległe czasy. Pokaz na panoramicznym ekranie robi duże wrażenie, choć efekty dźwiękowe i wizualne są momentami przytłaczające. Przypuszczam, że dzieci (a i co bardziej wrażliwi dorośli) mogą się ich wystraszyć.

Wystawa czasowa

Na piętrze, w dobudowanej części muzeum, znajduje się jeszcze jedna, mała sala wystawowa. Urządzane są tu wystawy czasowe.

Podsumowanie

Muzeum Hutnictwa w Chorzowie jest niewątpliwie warte odwiedzenia. Nie tylko dlatego, że nie ma na Górnym Śląsku innej placówki muzealnej o tej tematyce. Nowoczesne wnętrza, przemyślany układ ekspozycji, odnowione, odmalowane urządzenia hutnicze, cieszące oko. Zwracam uwagę właśnie na ten ostatni aspekt. Gdybyśmy zastali tutaj pordzewiałe, zmurszałe urządzenia, co miałoby świadczyć o ich zabytkowym charakterze, zupełnie odmienny byłby nastrój zwiedzania ekspozycji. Przed wyjściem można zakupić pamiątkę lub wydawnictwo, choć ich wybór jest tymczasem skromny.

Górny Śląsk. Inne ciekawe miejsca i atrakcje

Rzeka Rawa

czytaj więcej...

Muzeum Powstań Śląskich

czytaj więcej...